Leeftijd…

Vrijheidsdressuur is uiteraard geschikt voor paarden van alle leeftijden, maar sommige oefeningen kunnen juist érg schadelijk zijn… Omdat nog steeds veel mensen met hun (veel te jonge) paard al zware oefeningen uitvoeren zal ik bij deze nog even wat oefeningen en hun consequenties op een rijtje zetten.

 

De jambette
De jambette is een oefening waarbij mensen niet altijd doorhebben dat ook dit al fysiek belastend kan zijn. De leeftijd die ik aanraad om deze oefening uit te voeren is dan ook echt pas vanaf een jaar of 3. Veel mensen zeggen dat dit prima kan ‘omdat een paard het ook in de weide doet’ maar een oefening op commando word altijd anders uitgevoerd dan wanneer het word uitgevoerd in spel. Bij een goed uitgevoerde jambette moet een paard bijvoorbeeld zijn gewicht naar achteren plaatsen om de schouder vrij te maken zodat het paard zijn been goed naar voren kan strekken. Om zelf te ervaren dat zoiets nog best zwaar is kun je eens op 1 been gaan staan en je been voor je uit gestrekt houden. Wat voel je? Je been, rug, buik en bil spieren moeten aanspannen om dat been vooruit te houden en je voelt de spieren trekken. De jambette is dus af te raden voor echte jonkies omdat het stiekem fysiek meer belast dan je denkt. Voetjes geven daar in tegen kan natuurlijk altijd!

Liggen, knielen en zitten…
Liggen, knielen en zitten zijn oefeningen die een paard ‘zelf’ ook regelmatig uitvoert. Daarnaast geld ook hier weer de regel dat een paard in vrijheid zijn lijf absoluut anders gebruikt dan wanneer je het op commando gaat zetten. Voer deze oefeningen dus ook liever niet uit voor je paard 3 is.

Spagaat en buiging
Rek en strek oefeningen zijn gezond voor een uitgegroeid paard. Bij een jong dier ga je echter vragen spieren te gebruiken die de nog onvolgroeide wervels verkeerd kunnen trekken. Ook kunnen de spagaat en de buiging (en dus ook het compliment) blijvende schade aan het bekken veroorzaken omdat deze botten pas laat zijn uitgegroeid. Ook deze oefeningen, vanaf 3 en nog liever vanaf 4 á 5 jaar….

Hoofdkunstjes
Oefeningen met het hoofd zijn leuk! Ook voor je jonkie die al mentaal wat aan kan (per paard wisselend) kun je beginnen met kleine hoofdkunstjes. Houd je sessie echter kort en speels. Het is niet erg om je jonkie al te leren dingen op commando vast te pakken, nee te schudden, te flemen en andere kleine denkspelletjes te laten doen. Alleen maar goed voor de mentale ontwikkeling!

Steigeren…
Steigeren is natuurlijk not-done voor een jonkie… Steigeren is uit het vrijheidsdressuur de oefening die het meest van een paardenlichaam vraagt. Ookal spelen jonkies fanatiek in de weide, hier kiezen zij zelf voor en maken wederom een andere beweging dan wanneer je het op commando gaat zetten. Het beste is zelfs om te wachten met steigeren tot je paard onder het zadel (of aan de hand) getraind is op kracht en de achterhand onderbrengen. Wanneer een onvoldoende sterk paard steigert zal ook zijn techniek niet goed zijn. Een paard dat zijn hoofd omhoog gooit of zijn rug wegdrukt/naar voren springt kan zichzelf op de langere termijn flink blesseren. Ook kissing spines kan op een lange termijn voorkomen.

 

Wat dus wel met een jonkie?
Oefeningen die je zonder probleem (mits in korte speelse sessies) aan je jonkie (bij voorkeur vanaf 1 jaar) aan kunt leren zijn de basis opvoed regels: voerweigeren, opzij, achteruit, netjes wachten, voetjes geven en targetten. Daarnaast kun je creatief zijn met kleine spelletjes: in een hoepel staan, 2 voetjes op een plank (ook een blok is af te raden bij de echt jonge dieren), flemen, nee schudden, pionnen omgooien, voetballen en andere kleine oefeningen die fysiek minimaal of niet belasten.

En oudjes?
Oudere paarden is altijd aankijken wat nog wel of niet kan. Weet je het niet zeker? Je kunt altijd even overleggen met je dierenarts voor advies. Let op dat je bij oudere paarden vooral heel rustig opbouwt in een oefening. Ik ken een 30 jarige die nog fanatiek kon steigeren en prachtige buigingen liet zien, maar deze pony deed dan ook al jaren vrijheidsdressuur en was hierdoor soepel gebleven. Als je begint met een ouder dier altijd opletten wat je paard aangeeft. Durft hij de spagaat niet wijder? Laat het dan voor wat het is en kijk of je rustig kunt opbouwen. Let op dat je nooit overvraagt en altijd de lichaamstaal van je paard in de gaten blijft houden.

 

En het allerbelangrijkste…
Zorg dat het leuk blijft voor jou en je jonge of oudere paard! Wil je jonkie liever rennen en springen? Vraag dan ook niet om zijn rondvliegende gedachtes bij jou te houden omdat jij wil dat hij maar mee moet doen en moet leren… Elk paard maakt andere stappen in de ontwikkeling. Sommige paarden zijn er mentaal pas met 3 of 4 jaar klaar voor, terwijl sommige jonkies al vanaf 6 maanden fanatiek mee willen doen. Rem je paard waar het nodig is om hem voor zichzelf te beschermen. Heeft je oudere paard even een dipje vanwege de leeftijd? Ga gewoon lekker wandelen en vraag geen ingewikkelde dingen waarbij hij te hard moet nadenken. Connecties maken in de hersencellen gaat toch wat lastiger als je al grijze haren op je koppie hebt…

Succes!

(Winnie, 21 jaar)